Οικογενειακές δραστηριότητες …για να μεγαλώσουμε παιδιά που νοιάζονται

Πόσες φορές δεν προβληματιζόμαστε για την ανατροφή των παιδιών μας… Αγωνιούμε αν κάνουμε όλα όσα πρέπει για να γίνουν καλοί άνθρωπ...

Πόσες φορές δεν προβληματιζόμαστε για την ανατροφή των παιδιών μας… Αγωνιούμε αν κάνουμε όλα όσα πρέπει για να γίνουν καλοί άνθρωποι, να έχουν καλό χαρακτήρα, αρετές και αξίες. Η ζωή δεν είναι εύκολη και σίγουρα δεν είναι δίκαιη.

 Και το να μεγαλώνεις παιδιά μέσα σε έναν τόσο σκληρό κόσμο είναι δύσκολη δουλειά.

Θέλεις να γίνουν καλοί και συμπονετικοί άνθρωποι, αλλά να μπορούν να υπερασπίζονται και τους εαυτούς τους, να μην «ποδοπατηθούν» αλλά και να μην «ποδοπατήσουν».

 Να μην γίνουν αντικείμενο εκμετάλλευσης, αλλά και να μην γίνουν σκληροί άνθρωποι. Να προστατεύουν τους εαυτούς τους, αλλά να είναι και πονόψυχοι, να νοιάζονται και να βοηθούν τον συνάνθρωπο τους.

Έτσι, συχνά προβληματιζόμαστε πώς να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να ξεχωρίζουν το «σωστό» από το «λάθος», το «καλό» από το «κακό», πώς να αναπτύξουν ενσυναίσθηση, να μην γίνουν αδιάφοροι άνθρωποι, πώς να επιλέγουν το «καλό» - ειδικά όταν δεν είμαστε εκεί να τα καθοδηγούμε. Αυτού του είδους η εκπαίδευση ξεκινά από πολύ μικρή ηλικία, με κυρίαρχο «εργαλείο» το παράδειγμα μας, την δική μας συμπεριφορά, τα λόγια και τις πράξεις μας, επί τούτου ή και σε ανύποπτο χρόνο, ακόμα κι όταν νομίζουμε ότι τα παιδιά δεν καταλαβαίνουν ή δεν δίνουν σημασία.

Υπάρχουν όμως, συμπληρωματικά και δραστηριότητες, παιχνίδια που μπορούμε να παίξουμε με τα παιδιά, για να ενισχύσουμε την δημιουργία ενσυναίσθησης και να εμφυσήσουμε τις αρετές της κατανόησης, της αλληλοβοήθειας και της αγάπης για τον πλησίον. Δείτε μερικές ιδέες εδώ:

1^η Δραστηριότητα: «Μπαίνω στη θέση του άλλου»

Παίρνετε ένα κουτί παπουτσιών και 5 διαφορετικά ζευγάρια παπούτσια των παιδιών σας (αν έχετε παραπάνω από ένα παιδί και μπορείτε, βάλτε διαφορετικά μεγέθη, είδη, κλπ.). Τοποθετείτε κάθε φορά ένα ζευγάρι στο κουτί μαζί με μία κάρτα, στην οποία έχετε γράψει ένα από τα 5 «σενάρια» που αναγράφονται πιο κάτω.

Τα παιδιά πρέπει να ανοίξουν το κουτί, να φορέσουν τα παπούτσια που είναι μέσα και να διαβάσουν δυνατά την κάρτα. Βάσει του σεναρίου της κάρτας, πρέπει να προσπαθήσουν να βάλουν τον εαυτό τους «στα παπούτσια του άλλου» και να προσπαθήσουν να καταλάβουν και να περιγράψουν πώς μπορεί να αισθάνεται το παιδί της ιστορίας. Στη συνέχεια, τα παιδιά, με τη βοήθεια των γονιών, αν χρειάζεται, μπορούν να σκεφθούν τρεις ιδέες για να δείξουν την κατανόηση και την συμπόνια τους για το παιδί που βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση.

Επαναλαμβάνετε 5 φορές αυτή την δραστηριότητα, βάζοντας κάθε φορά στο κουτί ένα άλλο ζευγάρι παπούτσια μαζί με ένα διαφορετικό σενάριο.

Σενάριο 1 : Βιβλίο μαθηματικών 

Στην αρχή του σχολικού έτους, έρχεται ένα καινούργιο παιδί στην τάξη. Μία από τις πρώτες μέρες του σχολείου, δεν έχει το βιβλίο μαθηματικών μαζί της και ο δάσκαλος ζητάει από τους μαθητές να λύσουν μία άσκηση στην τάξη από το βιβλίο. Κανείς δεν θέλει να μοιραστεί το βιβλίο του με το καινούργιο κορίτσι. Πώς νομίζεις ότι αισθάνεται το κορίτσι; Αν αυτό συνέβαινε στην τάξη σου, τι θα μπορούσες να κάνεις για να δείξεις καλοσύνη και να κάνεις αυτό το παιδί να αισθανθεί καλύτερα;

Σενάριο 2 : Ομάδα ποδοσφαίρου

Ένα από τα παιδιά στην ομάδα ποδοσφαίρου σου, χάνει από λάθος του την ευκαιρία για ένα σίγουρο γκολ σε ένα κρίσιμο αγώνα. Οι άλλοι παίκτες  της ομάδας θυμώνουν μαζί του και αρχίζουν να τον κατηγορούν και να του λένε σκληρά λόγια. Πώς νομίζεις ότι νιώθει αυτό το παιδί; Τι θα μπορούσες να κάνεις για να παρηγορήσεις και να ενθαρρύνεις τον συμπαίκτη σου και να τον κάνεις να αισθανθεί καλύτερα;

Σενάριο 3 : Εκφοβισμός (bullying) στο σχολικό

Κάποια παιδιά στο σχολικό πειράζουν ένα μικρότερο παιδί και βάζουν κόλλα στα μαλλιά του. Πώς πιστεύεις ότι αισθάνεται αυτό το παιδί; Τι μπορείς να κάνεις για να το βοηθήσεις να αντιμετωπίσει τα άλλα παιδιά και να αντιδράσει στον εκφοβισμό;

Σενάριο 4 : Πάρτι γενεθλίων

Ένα κορίτσι περιμένει με ενθουσιασμό το πάρτι γενεθλίων της. Όμως, μία μέρα πριν, η μικρή της αδελφή αρρωσταίνει και το πάρτι αναβάλλεται. Πώς νομίζεις ότι αισθάνεται το κορίτσι που έχει γενέθλια; Πώς αισθάνεται η αδελφή της που αρρώστησε; Αν ήσουν στη θέση της μεγάλης αδελφής τι θα έλεγες στην αδελφή σου που αρρώστησε και πώς θα τη βοηθούσες να αισθανθεί καλύτερα όσο ήταν στο κρεβάτι;

Σενάριο 5 : Η καντίνα του σχολείου

Ένα παιδί, εκτός από το κολατσιό που έχει πάρει από το σπίτι του για να φάει στο διάλλειμα, έχει μαζί του και 2 ευρώ για να αγοράσει ένα γλύκισμα από την καντίνα του σχολείου. Παρατηρεί όμως, ότι ένα άλλο παιδί δεν έχει τίποτα να φάει και του δίνει τα χρήματα του για να πάρει εκείνο κάτι από την καντίνα. Πώς πιστεύεις ότι ένιωσε το κάθε παιδί σε αυτή την περίσταση; Αν ήσουν εσύ στη θέση του παιδιού που προσέφερε τα χρήματα του, τι άλλο πιστεύεις ότι θα μπορούσες να κάνεις για να βοηθήσεις τον συμμαθητή σου;

2^η Δραστηριότητα: «Μπορώ να ζήσω και χωρίς αυτό»

Από κοινού, σαν οικογένεια, προσδιορίζεται κάτι το οποίο θα μπορούσατε να «θυσιάσετε» για ένα συγκεκριμένο διάστημα (προτείνεται: 1-2 εβδομάδες, ή παραπάνω αν όμως έχετε μεγαλύτερα παιδιά), προκειμένου να προσφέρετε τα χρήματα που θα εξοικονομήσετε παραλείποντας αυτή τη δραστηριότητα, σε κάποιον που τα έχει περισσότερο ανάγκη ή σε έναν σκοπό στον οποίο πιστεύετε και θέλετε να υποστηρίξετε. Αποφασίζετε, για παράδειγμα, να μην παίρνεται παγωτό κάθε απόγευμα μετά το διάβασμα για το σχολείο, να μην πάτε σινεμά το Σαββατοκύριακο και αντί για αυτό να νοικιάσετε ένα dvd, να μαγειρέψετε κάτι στο σπίτι αντί να πάτε για πίτσα το Σάββατο, ή κάτι ανάλογο.

Το σημαντικό είναι να επιλέξετε όλοι μαζί σαν οικογένεια κάτι το οποίο μπορείτε να απαρνηθείτε για ένα συγκεκριμένο διάστημα που θα αποφασίσετε, και κυρίως, να συζητήσετε που θέλετε να διαθέσετε τα χρήματα που θα μαζέψετε και για ποιους λόγους.  Κατά τη διάρκεια αυτού του διαστήματος, βάζετε τα χρήματα που εξοικονομείτε «θυσιάζοντας» την δραστηριότητα που έχετε επιλέξει, σε ένα γυάλινο βάζο, σε ένα εμφανές σημείο μέσα στο σπίτι, όπου τα παιδιά θα μπορούν να το βλέπουν συχνά.  Όταν ολοκληρωθεί το διάστημα που έχετε θέσει ως στόχο, αφήστε τα παιδιά να δώσουν τα χρήματα στον σκοπό που έχετε επιλέξει.

Με αυτή τη δραστηριότητα, ο στόχος μας είναι να ευαισθητοποιήσουμε τα παιδιά στις ανάγκες των συνανθρώπων τους, να τα βοηθήσουμε να συνειδητοποιήσουν ότι πάντοτε υπάρχουν απλά πράγματα του μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε όσους είναι λιγότερο τυχεροί από εμάς και να τους δώσουμε να καταλάβουν την έννοια της θυσίας.

3^η Δραστηριότητα: Το κουτί που λέει «νοιάζομαι»

Πάρτε ορισμένα μικρά χαρτονένια κουτιά και φτιάξτε, μαζί με τα παιδιά, πακέτα με είδη πρώτης ανάγκης για τους άστεγους. Το κάθε πακέτο μπορεί να περιλαμβάνει: (1) 1-2 μικρά μπουκαλάκια νερό, (2) προπληρωμένα κουπόνια για δωρεάν γεύμα σε ένα κατάστημα γρήγορης εστίασης της περιοχής σας, (3) κάλτσες, (4) οδοντόβουρτσα και οδοντόκρεμα, (5) μπάρες δημητριακών, (6) τσιρότα για μικροτραυματισμούς, (7) χαρτομάντιλα, (8) υγρά μαντηλάκια καθαρισμού, (9) πληροφορίες για κάποιο κοντινό καταφύγιο αστέγων, (10) μία κάρτα αγάπης, που έχουν ζωγραφίσει τα παιδιά σας.

Προσφέρετε αυτά τα πακέτα μαζί με τα παιδιά στους άστεγους της περιοχής σας ή κρατήστε τα στο αυτοκίνητο σας για την στιγμή που θα συναντήσετε κάποιον άστεγο άνθρωπο που θέλετε να βοηθήσετε. Έτσι, όταν θα συναντήσετε κάποιον που έχει ανάγκη, δεν θα αναρωτιέστε «τι μπορείτε να κάνετε», ή αν είναι καλή ιδέα ή όχι να δώσετε χρήματα. Επίσης, με τον τρόπο αυτό, δίνοντας δηλαδή συγκεκριμένα είδη πρώτης ανάγκης, που έχετε διαθέσει χρόνο και σκέψη για να τα ετοιμάσετε, αντί για χρήματα, ευαισθητοποιείτε τα παιδιά στις ανάγκες των αστέγων και στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητα τους.

Οι απαντήσεις στις ερωτήσεις των παιδιών για το πρόβλημα των αστέγων μπορεί να είναι δύσκολες και πολύπλοκες. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους κάποιος μπορεί να έχει μείνει άστεγος. Μπορεί να έχασε την δουλειά του και να μην έχει οικογένεια, να έχει καταστραφεί οικονομικά και να μην μπορεί να εργασθεί λόγω ασθένειας ή άλλων προβλημάτων, μπορεί να ήταν άτυχος ή να έκανε κακές επιλογές στη ζωή του που τον έφεραν σε αυτό το σημείο. Προτείνουμε να απαντήσετε στις ερωτήσεις των παιδιών με ευθύτητα, ειλικρίνεια και να μοιραστείτε μόνο τις πληροφορίες εκείνες που είναι κατάλληλες για την ηλικία τους, προκειμένου να μην τα τρομάξετε. Αυτό θα καλλιεργήσει κατανόηση, συμπόνια, ευαισθησία και αίσθηση κοινωνικής ευθύνης στα παιδιά.

Το σημαντικότερο σε όλες αυτές τις περιπτώσεις είναι να εξηγήσουμε στα παιδιά ότι, παρόλο που μπορεί να μην γνωρίζουμε τους λόγους για τους οποίους κάποιοι συνάνθρωποι μας έχουν περιέλθει σε κατάσταση ανάγκης, ή να μην έχουμε τις απαντήσεις για ορισμένα προβλήματα, αυτό που έχει σημασία είναι να θέλουμε και να προσπαθούμε να είμαστε μέρος της λύσης.

Πηγή: Ken Wytsma, and D. R. Jacobsen, Pursuing Justice: The Call to Live and Die for Bigger Things (2013)

 πηγή:www.letsfamily.gr